กีฬาเทควันโด คือประเภทการต่อสู้ ป้องกันตัวที่ปราศจากอาวุธ มีต้นกำเนิดจากประเทศเกาหลี

กีฬาเทควันโด ซึ่งมาจากสามคำที่นำมารวมกัน เทควันโดภาษาอังกฤษ คำว่า “เท” หมายถึง การต่อสู้โดยใช้เท้า “ควัน” หมายถึง การต่อสู้โดยใช้มือ “โด” หมายถึง การใช้สติปัญญา พอนำสามคำมารวมกัน กีฬาเทควันโด นั้นไม่ได้หมายถึง การต่อสู้ที่ใช้แรงเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการใช้สติปัญญา ควบคู่กับการเล่นกีฬาดังกล่าว

แหล่งกำเนิดของเทควันโดนั้น เทควันโดพื้นฐาน คล้ายกับกีฬาท้องถิ่นประเภทอื่น ๆ ทริคทีเด็ดกีฬานานาชนิด ซึ่งตามประวัติศาสตร์ ไม่ได้บันทึกไว้ว่า ผู้ใดเป็นคนคิดค้น หรือมีเกิดขึ้นมาตั้งแต่เมื่อไหร่ ซึ่งส่วนมากคือการพูดกันปากต่อปาก หรือตำนานที่ สืบทอดต่อกันมา รวมถึงการปะติดปะต่อ กับภาพวาด ภายในถ้ำที่ถูกค้นพบ

ตามตำนานของกีฬาชนิดนี้ เทควันโดมาจากประเทศอะไร เล่าขานกันว่า เริ่มขึ้นในสมัย “สามเมืองของเกาหลี” โดยถือว่าคือยุคเริ่มต้น ของวัฒนธรรมเกาหลี เมื่อ 60 ปีก่อนคริสตกาล โดยจะมี เมืองโคกุลเยอ ที่อยู่ฝั่งเหนือ เมืองแพ็กเจ อยู่ฝั่งใต้ และเมืองชิลลา

อยู่ฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งมีการสู้รบกัน เพื่อยึดครองอำนาจ โดยมีความมุ่งมั่นที่จะ พัฒนากำลังกองทัพ อีกทั้งมีการฝึกทหารในกองทัพ ให้มีความพร้อมอยู่ตลอด

เมืองซิลลา ในสมัยก่อนคือเมืองเล็กที่สุด ได้ร่วมมือกับเมืองแพ็กเจ ในการแลกเปลี่ยนความรู้ เรื่องของการฝึกทหาร ซึ่งภายใต้การปกครองกษัตริย์จินฮึง กษัตริย์องค์ที่ 23 ของเมืองซิลลา

มีการก่อตั้งกองทัพ นักรบหนุ่มขึ้น โดยใช้ชื่อว่า “ฮวารังโด” นั่นหมายถึง “อัศวินดอกไม้งาม” เพราะมีการรวบรวม ผู้ชายรูปหล่อ รวมถึงลูกหลานของเศรษฐี ให้เข้ารับการฝึกทักษะ เกี่ยวกับทหาร และการต่อสู้ที่ปราศจากอาวุธ เทควันโดสาย

โดยในการฝึกต่อสู้ ใช้เพียงแค่มือจะเรียกว่า “ซูบัก” (Subak) มีการใช้ทักษะ ของมือเป็นหลัก ไม่เพียงเท่านั้น ทหารเหล่านี้ยังได้ เรียนรู้ศิลปะ ปรัชญา ศาสนา และประวัติศาสตร์ เรียกได้ว่า เป็นการฝึกฝน ในเรื่องของวินัย และจิตใจเหมือนกับ การฝึกเทควันโดในตอนนี้

ส่วนทางด้านเมืองโคกุลเยอะ ก็มีฝึกทหารเหมือนกัน เรียนเทควันโด แต่จะใช้ลักษณะการต่อสู้ ที่ไม่เหมือนกันที่เรียกว่า “เทคเคียน” (Taekkyeon) จะเป็นเอกลักษณ์ ที่เน้นใช้เท้าเตะ เพราะมาจากการขี่ม้า มักจะใช้มือที่คอยควบคุม สายบังคับม้า ถืออาวุธ และหอกเหล็ก ดังนั้นจึงต้องใช้เท้าที่ว่างอยู่ เพื่อการต่อสู้ และใช้ในการทรงตัว

ประเภทของการต่อสู้ของทั้ง 2 เมืองนี้ ได้มีการบันทึกในประวัติศาสตร์ สืบทอดมาจนถึงยุคปัจจุบัน

มีทั้งที่เป็นรูปปั้นยักษ์ ตั้งอยู่หน้าประตู อยู่ที่วัดพุลกุกซา ในเมืองคย็องจู ถือได้ว่าคือยุคเฟื่องฟูของศิลปะ ทางพุทธศาสนาในเมืองชิลลา โดยมีรูปลักษณ์ท่ามือที่เหมือนกับ ท่าเทควันโดในปัจจุบัน

อีกทั้งยังมีภาพวาดบนกำแพง ตามสุสานเก่าจำนวนมาก ที่สื่อให้เห็นเรื่องราวต่อสู้ ที่เป็นความรู้ต่าง ๆ จากเทคเคียน ความแข็งแกร่งของ กองทัพฮวารังโด มีผลทำให้เมืองซิลลา เป็นที่น่ายำเกรงมากกว่าเมืองอื่น ๆ จึงสามารถรวมเขตแดน ในคาบสมุทรเกาหลี ให้รวมเป็นหนึ่งเดียวได้สำเร็จเมื่อปี ค.ศ.658

อีกทั้งยังสามารถรวมเป็นปึกแผ่น เข้าด้วยกันนานถึง 280 ปี พูดได้ว่าประเภทต่อสู้ทั้ง “ซูบัก” และ “เทคเคียน” มีการผสมผสาน ควบรวมเข้าด้วยกัน อีกทั้งยังกลายเป็นหนึ่ง ในการต่อสู้ของเกาหลีมาโดยตลอด มักจะเห็นในการฝึกทหาร ไปจนถึงการบริหารร่างกาย

อีกทั้งยังมีการแข่งขันในโอกาสต่าง ๆถือว่าได้กลายเป็น ประเภทการต่อสู้ อุปกรณ์กีฬา ที่ได้รับความสนเยอะที่สุดในเกาหลี ไม่เพียงแค่ใช้ฝึก การต่อสู้แบบใกล้ตัวให้กับทหารแล้ว ได้มีการจัดการแข่งขัน เทควันโดไทย ที่เป็นระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษา และระดับมหาวิทยาลัย

ทั้งชายและหญิง ซึ่งเอกลักษณ์ของเทควันโด ไม่เพียงเป็นการได้ใช้แรง ทางด้านร่างกายและจิตใจ ยังเป็นการส่งเสริม การพัฒนาบุคลิกภาพ ให้กับเยาวชนอีกด้วย

หลังเป็นที่นิยมกันอย่างแพร่หลาย นายพลชเว ฮอง ฮี มีการให้ทีมจากเกาหลี ไปเผยแพร่การเล่นกีฬาชนิดนี้ ตามประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของกีฬา และการฝึกทหาร อีกทั้งยังเปิดสมาคม สหพันธ์เทควันโด ระหว่างประเทศ (ITF) ขึ้นเมื่อปี 1995 ประกอบไปด้วยประเทศเวียดนาม มาเลเซีย สิงคโปร์ เยอรมนีตะวันตก สหรัฐอเมริกา ตุรกี อิตาลี สาธารณรัฐอาหรับอียิปต์ และเกาหลี

ถึงแม้กีฬาประเภทนี้ จะได้รับความนิยมมากมาย แต่กว่าจะถูกเลือกไว้ ในโอลิมปิกเกมส์นั้น กลับเป็นเรื่องที่ยาก เนื่องจากต้องมีกติกา ในการเข้าร่วม ซึ่งจะต้องผ่านข้อกำหนดทั้งหมด 56 ข้อจาก 8 หมวด อย่างเช่น ได้การรับรองจาก คณะกรรมการโอลิมปิกสากล (IOC) ต้องมีเครือข่ายระดับนานาชาติ ในการควบคุมดูแลกีฬา ฯลฯ

ความนิยมในระดับ นานาชาติของกีฬา จึงทำให้ได้รับเลือกเข้า ในการแข่งขันโอลิมปิกเกมส์ได้นั้น ยังต้องเป็นกีฬาที่มี คนเล่นกันทั่วโลก ไม่ใช่เพียงกลุ่มคนเล็ก ๆ ซึ่งในตอนนี้ มีการกำหนดหลักเกณฑ์ว่า กีฬาในโอลิมปิกฤดูร้อน

ต้องมีผู้คนที่เล่นกีฬาชนิดนี้มากกว่า 80 ประเทศ อีกทั้งยังครอบคลุมถึง 4 ทวีปเป็นอย่างน้อย ในประเภทของผู้ชาย และ 38 ประเทศ และครอบคลุมถึง 3 ทวีป น้อย ในประเภทของผู้หญิง

จะเห็นได้ว่า เพียงแค่ข้อกำหนดนี้ ก็ทำให้กีฬาหลาย ๆ ชนิดไม่ถูกคัดเข้าไปในการแข่งขัน มหกรรมกีฬาที่ยิ่งใหญ่ ที่สุดระดับโลก สาเหตุมาจากกีฬาส่วนใหญ่ ถึงจะเป็นที่รู้จักกันดี แต่ก็ไม่มีการเล่น กันอย่างแพร่หลาย อย่างเช่น มวยไทย รวมไปถึงศิลปะการต่อสู้แบบผสม (MMA) กีฬาพวกนี้เป็นที่รู้จัก ทั้งในประเทศต้นกำเนิด และในสหรัฐอเมริกา แต่อีกหลายประเทศในโลกอาจจะยัง ไม่มีการเล่นกันเลยก็เป็นได้

นับตั้งแต่ได้มีการ จัดการแข่งขันโอลิมปิกเกมส์ 30 ครั้งที่ผ่านมา จะมีแค่ 4 ประเภทกีฬาเท่านั้น เทควันโดต่อสู้ ที่ยังคงถูกบรรจุอยู่ในผังการแข่งขันเลย อย่าง กรีฑา, ว่ายน้ำ, จักรยาน, ฟันดาบ และยิมนาสติก ซึ่งกีฬาประเภทอื่น ๆ จะสลับผลัดเปลี่ยนกันบนผัง หรือเพิ่งจะได้ถูกเลือกเพิ่มเข้ามา

ไม่เพียงเท่านั้น ยังมีกีฬาอีกหลายประเภท ที่ได้หมดความนิยม หรือค่อนข้างที่จะล้าหลัง สำหรับโอลิมปิกในปัจจุบัน จึงถูกปลดออกและค่อย ๆ ถูกลดความสำคัญไปในที่สุด อย่าง การไต่เชือก และชักเย่อ ส่วนกีฬาเทควันโดนั้น ได้ถูกคัดเข้ามาในผังการแข่งขัน อย่างเป็นทางการเมื่อปี 2001 และก็ติดอยู่ในผังเรื่อยมา ยังไม่เคยมีการถอดออกจากผัง เลยสักครั้งนึง

ประเด็นพวกนี้ สามารถพูดได้ว่า กีฬาประเภทนี้ ถึงแม้ประเทศเกาหลี จะมีการริเริ่มขึ้น แต่ไม่ได้หมายความว่า เกาหลีจะยึดครอง ตำแหน่งแชมป์ได้ง่าย ๆ ไม่เพียงเท่านั้น นักกีฬาจากประเทศอื่น ๆ ยังพัฒนาฝีมือเพื่อหวังคว้าแชมป์ ในกีฬาประเภทนี้ กันอย่างต่อเนื่อง @UFA-X10 

เรียบเรียงโดย อลิส